Pełny tekst komunikatu znajduje się tu.
Dokument ten zawiera propozycje zmian w dziedzinie szeroko pojmowanego prawa własności intelektualnej. Zdaniem Komisji obecnie obowiązujący system prawa europejskiego w dziedzinie prawa własności intelektualnej wymaga reform. Proponowane zmiany mają przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności europejskiej gospodarki wzrostu ilości atrakcyjnych miejsc pracy. Komunikat zawiera załącznik wymieniający proponowane zmiany legislacyjne. Komisja proponuje zmiany w następujących dziedzinach:
- Patenty
- Znaki towarowe
- Prawa autorskie
- Dzieła osierocone
- Egzekwowanie praw własności intelektualnej
W dziedzinie patentów Komisja proponuje stworzenie jednolitego systemu ochrony patentowej, w tym jednolitego systemu sądowego rozstrzygania sporów. Zmiany mają przynieść większą efektywność systemu ochrony patentowej w UE. Zdaniem Komisji obecnie obowiązujący w Unii system ochrony patentowej jest zbyt skomplikowany, rozdrobniony i kosztowny. Tytułem przykładu Komisja wskazała, że uzyskanie patentu w UE jest dziesięć razy droższe niż w USA. Ujednolicenie systemu ochrony patentowej ma przynieść oszczędności i uproszczenia dla wynalazców.
Podobnie jak przy patentach, Komisja jest zdania, że aktualnie obowiązujący system ochrony znaków towarowych powinien zostać uproszczony. Wskazała ona, że oczekiwanie podmiotów zainteresowanych ochroną znaków towarowych jest takie, aby system rejestracji znaków towarowych był szybszy, prostszy, bardziej ujednolicony i dostosowany do postępu technologicznego – generalnie, przyjaźniejszy dla korzystających. Jeszcze w tym roku Komisja zamierza przedstawić wnioski dotyczące modernizacji systemu ochrony znaków towarowych na poziomie krajowym i unijnym.
Komisja Europejska planuje stworzenie ram prawnych dla sprawnego, zbiorowego zarządzania prawami autorskimi na terenie całej Unii Europejskiej. Ze względu na licencjonowanie utworów na poziomie krajowym, w opinii Komisji, rynek unijny jest nadal terytorialnie podzielony a podmioty prywatne napotykają bariery przy nabywaniu praw autorskich w innych jurysdykcjach. Stworzenie podstaw dla paneuropejskiego zbiorowego zarządzania prawami autorskimi miałoby, zdaniem Komisji, przyczynić się do powstania prawdziwie jednolitego rynku praw autorskich obejmującego całą Unię.
W swym komunikacie Komisja odnosi się także do problemu tzw. dzieł osieroconych. Prawa do tych dzieł podlegają ogólnej regulacji. W konsekwencji, ze względu na brak możliwości ustalenia „rodziców” tych utworów, korzystanie z tych dzieł (dostęp do nich) jest wysoce utrudniony. Zdaniem Komisji, powoduje to zubożenie życia kulturalnego i intelektualnego w Europie, stanowi też utrudnienie dla Europejczyków w dostępie do ich dziedzictwa kulturowego. Komisja proponuje stworzenie systemu bibliotek cyfrowych, które miałyby zajmować się ochroną i niekomercyjnym rozpowszechnianiem takich utworów. Proponowane jest wydanie dyrektywy regulującej problem dzieł osieroconych.
Komisja proponuje także zwiększyć efektywność egzekwowania praw własności intelektualnej przez wydanie rozporządzenia, które wzmacniałoby kompetencje Europejskiego Obserwatorium Fałszerstwa i Piractwa. Proponowana jest również nowelizacja dyrektywy w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (dyrektywa 2004/48/EC). W ocenie Komisji zmiany w zakresie dochodzenia praw własności intelektualnej są konieczne, ponieważ obecnie obowiązujące regulacje nie są wystarczająco efektywne. W swym komunikacie Komisja podkreśliła, że sprawcy naruszeń praw własności intelektualnej pozbawiają twórców z UE gratyfikacji finansowej za swoją pracę, tworzą przeszkody dla innowacji, szkodzą konkurencyjności, niszczą miejsca pracy, zmniejszają wpływy budżetowe, mogą też powodować zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców UE.
Omówiony powyżej komunikat Komisji Europejskiej jest ważnym dokumentem. Pokazuje on bowiem, jakie będę trendy w działalności europejskich legislatorów, na co chce – w zakresie prawa własności intelektualnej – postawić europejski ustawodawca w najbliższych latach. Wprawdzie komunikat Komisji o tym wprost nie mówi, ale bez trudu można domyśleć się, że nawiązuje on swoją treścią do strategii Europa 2020, nazywanej też czasami „nowym startem” Strategii Lizbońskiej. Celem Unii Europejskiej do 2020 roku ma być wzrost zatrudnienia (75% osób w wieku 20-64 lat powinno mieć pracę), a także wzrost nakładów na badania i rozwój oraz innowacje. Unia Europejska chce, aby na inwestycje w badania i rozwój oraz w innowacje przeznaczać 3% PKB Unii – łącznie ze środków publicznych i prywatnych. Komisja Europejska chce osiągnąć ten cel m.in. reformując europejski system prawa własności intelektualnej. Propozycja uproszczenia systemu czy jego unifikacji na poziomie europejskim oczywiście mogą przyczynić się do wzrostu zatrudnienia czy konkurencyjności gospodarki europejskiej. Niemniej jednak w moim przekonaniu działania te mogą być niewystarczające dla osiągnięcia zamierzonego celu, wskazanego w strategii Europa 2020. Ciężar trudności w budowaniu gospodarki opartej na innowacyjności znajduje się raczej w innym obszarze niż regulacje dotyczące prawa własności intelektualnej. Chodzi tu mianowicie o stale rosnące bariery wejścia na rynek czy trudny dostęp do taniego kapitału ludzkiego spowodowany wysokimi kosztami pracy. Nie bez znaczenia są także biurokracja, etatyzm i fiskalizm, tak bardzo charakteryzujące przecież gospodarkę europejską. Jeżeli europejscy decydenci nie zwrócą uwagi również na ten aspekt otoczenia regulacyjnego biznesu, strategia Europa 2020 może skończyć się taką samą klęską, jak Strategia Lizbońska.
