Informację o nowym składzie Komisji opublikowano w Dzienniku Urzędowym MKDiN z 12 marca 2019 r. pod pozycją 16 oraz w tym samym dniu na stronach Biuletynu Informacji Publicznej.
Według nowej ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i pokrewnymi z dnia 15 czerwca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1293 – dalej „ustawa OZZ”), zadania Komisji zostały ustalone w formie listy zamkniętej i należą do nich (w zależności od trybu rozpoznania) sprawy tabelowe oraz sprawy sporne, tj.:
1) w trybie administracyjnoprawnym z Ministrem jako organem odwoławczym, rozpatrywanie spraw o zatwierdzanie i zmianę zatwierdzonych tabel wynagrodzeń za korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, w tym rozpatrywanie spraw o uzupełnienie, sprostowanie lub wyjaśnienie wątpliwości co do treści orzeczenia wydanego przez Komisję (sprawy tabelowe);
2) w trybie przepisów ustawy OZZ oraz Kodeksu postępowania cywilnego o mediacji, rozwiązywanie sporów:
– dotyczących stosowania tabel wynagrodzeń autorskich,
– związanych z zawarciem i warunkami umowy na reemisję kablową,
– gdy, w razie fiaska negocjacji dwustronnych, nie doszło (między użytkownikiem praw a organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi (OZZ) do zawarcia umowy o:
– korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, lub
– pobór wynagrodzenia za takie korzystanie.
Warto zauważyć, że sankcją za nieskorzystanie z pośrednictwa Komisji w sporze między użytkownikiem praw a OZZ może być obciążenie strony postępowania, niezależnie od wyniku sprawy, obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania cywilnego, jeżeli w sposób oczywiście niezasadny odmówiła poddania się postępowaniu mediacyjnemu przed Komisją.
Ustawa nie wprowadza generalnego obowiązku zatwierdzania tabel wynagrodzeń autorskich przez OZZ poza:
- tabelą obejmująca pole publicznego odtwarzania,
- tabelą obejmującą wynagrodzenie tantiemowe od wpływów z tytułu wyświetlania utworu audiowizualnego w kinach; tu właściwe OZZ będą musiały zewrzeć szyki i złożyć w terminie 3 miesięcy od powołania arbitrów Komisji wspólny wniosek o zatwierdzenie takiej tabeli,
- sytuacją, gdy co najmniej dwie OZZ zarządzają tę samą kategorią uprawnionych oraz w odniesieniu do tego samego rodzaju utworów lub przedmiotów praw pokrewnych i na tym samym polu eksploatacji; w takiej sytuacji OZZ muszą obowiązkowo złożyć do zatwierdzenia wspólną tabelę wynagrodzeń oddzielnie dla każdego odrębnego pola eksploatacji – art. 76 ust. 2 ustawy OZZ.[1]
Reasumując, trzeba wyrazić przypuszczenie, że z uwagi na istotne novum w polskim prawie autorskim, tj. urzędowy, sztywny charakter stawek wynagrodzeń w zatwierdzonych tabelach wynagrodzeń autorskich, OZZ będą chętniej niż dotychczas sięgały po ten instrument regulacji rynku praw autorskich.
Także droga polubowna przed Komisją ma szansę stanowić istotną cześć regulacji tego rynku z uwagi na sankcję zwrotu kosztów ewentualnie nawet wygranego postępowania sądowego.
Jednocześnie można żałować, że ustawodawca nie skorzystał z okazji i nie podniósł Komisji do rangi ciała, które poprzez swój głos w debacie publicznej, mogłoby efektywnie wpływać na kształt ustawodawstwa polskiego oraz rozwój prawa Unii Europejskiej. W tym zakresie odsyłam do moich – jak się wydaje – wciąż aktualnych przemyśleń zawartych w artykule opublikowanym w 2010 r. pt. Nowe prawo na nowy wiek – Europejski Kodeks Prawa Autorskiego, opublikowanym tu oraz komentarza znajdującego się pod artykułem.
[1] Powyższe wyliczenie pomija sytuacje nietypowe jak np. toczące się wciąż postępowanie (obecnie przed Sądem Najwyższym – sygn. akt II CSK 80/19) w sprawie zatwierdzonej na podstawie dawnych przepisów obowiązkowej tabeli wynagrodzeń na polu reemisji kablowej. Przepisy przejściowe ustawy OZZ nakazują w takiej sytuacji stosować przepisy dotychczasowe (131 ust. 4 in fine), a w razie zatwierdzenia tabeli przepisy nowe (art. 133 ust. 3).
