Prawo do publicznego komunikowania utworu w prawie autorskim Unii Europejskiej – zarys trendu w orzecznictwie TSUE – prezentacja w INP PAN

W oczekiwaniu na planowane na 22 czerwca 2021 r. orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach połączonych C-682/18 YouTube oraz C-683/18 Cyando, dzielę się prezentacją, którą pod koniec ubiegłego roku wygłosiłem na ten temat w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Planowane orzeczenie TSUE może być przełomowe dla ogólnounijnego rozumienia prawa do publicznego komunikowania utworów. W sprawie YouTube/Cyando także przełomowo wypowiedział się już rzecznik generalny ØE Saugmandsgaard w dniu 16 lipca 2020 r. – zobaczymy.

W czasie prezentacji omówiłem genezę powstania prawa do publicznego komunikowania, które było znane od lat, choć pod inną nazwą.[1] Wskazałem, że pojęcie to sensu stricto pojawiło się dopiero w art. 8 Traktatu WIPO o prawie autorskim,[2] które stało się prawem ogólnounijnym w 2000 r.[3] Z kolei TSUE uznał omawiane prawo za ogólnounijne już piętnaście lat temu i nadał mu jednolity oraz autonomiczny charakter wskazując, że nie pochodzi ono z tradycji państw członkowskich Unii Europejskiej.[4]

Następnie omówiłem orzecznictwo TSUE, szczególnie to powstałe po 2013 r., t.j. od wyroku TSUE w sprawie Svensson,[5] kiedy to punkt ciężkości badań nad prawem do publicznego komunikowania przeniósł się poza tradycyjne środki przekazu, tj. na środowisko sieci Internet. Uznałem, że obecnie właśnie ten „punkt ciężkości” dominuje w nauce i orzecznictwie trybunału. Zauważyłem, że znajdujemy się w tej szczególnej fazie rozwoju prawa autorskiego, w której, podstawowe niegdyś dla obrotu prawami autorskimi prawo autora do zwielokrotniania egzemplarzy utworu, zeszło właściwie na drugi plan. Na plan pierwszy wysforowało się bowiem właśnie prawo do publicznego komunikowania. Głównie za sprawą rozwoju technologicznego, obrotu utworami bez użycia egzemplarza, na którym ten utwór utrwalono oraz z uwagi na fakt korzystania z utworów w większości na odległość. Uznałem, że TSUE, po początkowym wahnięciu orzecznictwa w stronę użytkowników praw, zdaje się “bronić” obecnie stanowiska uprawnionych.[6]

Wskazałem także na istotny aspekt praw człowieka, które moim zdaniem stanowią w założeniu gwarancje dla wewnętrznej spójności systemu praw autorskich. Za sprawą art. 6 Traktatu Lizbońskiego z 2007 r., który wszedł w życie 1 grudnia w 2009 r.[7] Unia Europejska przyznała tak zwaną moc traktatową Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 roku oraz przystąpiła do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Dzięki temu ruchowi Unia uznała prawa podstawowe, zagwarantowane w tej konwencji oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych państw członkowskich UE, za część swego prawa, jako zasady ogólne tego prawa.

W konkluzji zarzuciłem TSUE m.in. nadmiar regulacji, brak szerszego uwzględniania wykładni historycznej i systemowej oraz popadnięcie w błąd logiczny. Wskazana powyżej sprawa YouTube/Cyando może ten niekorzystny trend odwrócić. Czy tak będzie zobaczymy już 22 czerwca br.

Zapraszam do lektury prezentacji w PDF (link do pliku znajduje się na dole strony).


[1] Przykładowo, według tzw. Konwencji berneńskiej o ochronie praw autorskich chodziło np. o „nadawanie” i prawa skupione wokół nadawania:, „publiczne rozpowszechnianie za pomocą środków przekazu przewodowego lub bezprzewodowego”, „publiczne rozpowszechnianie przez głośniki lub inne analogiczne aparaty do przenoszenia znaków, dźwięków lub obrazów” – por. art. 11 bis Akt Paryski Konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych sporządzony w Paryżu 24 lipca 1971 r., z dnia 24 lipca 1971 r. (Dz.U. 1990 Nr 82, poz. 474).

[2] Traktat Światowej Organizacji Własności Intelektualnej o prawie autorskim, z dnia 20 grudnia 1996 r. (Dz.U. 2005 nr 3, poz. 12).

[3] Decyzja Rady z dnia 16 marca 2000 r. w sprawie zatwierdzenia w imieniu wspólnoty europejskiej, Traktatu WIPO o prawach autorskich oraz traktatu WIPO o artystycznych wykonaniach i fonogramach z dnia 16 marca 2000 r. (Dz.Urz.UE.L Nr 89, str. 6).

[4] Wyrok z dnia 7 grudnia 2006 r. SGAE przeciwko Rafael Hoteles SA, C-306/05, ECLI:EU:C:2006:764, pkt 31.

[5] Wyrok z dnia 13 lutego 2014 r. Nils Svensson i in. przeciwko Retriever Sverige AB, C-466/12 ECLI:EU:C:2014:76.

[6] Por. wyrok z 3 lipca 2012 r. UsedSoft GmbH przeciwko Oracle International Corp, C-128/11 ECLI:EU:C:2012:407,. Por. także Gołaszewska Agnieszka, Recepcja wyroku TS w sprawie Usedsoft GmbH przeciwko Oracle w odniesieniu do utworów rozpowszechnianych w formie cyfrowej innych niż programy komputerowe, ZNUJ. PPWI 2016/4/76-98 oraz Pawlikowska Joanna, Glosa do wyroku TS z dnia 19 grudnia 2019 r. w sprawie Nederlands Uitgeversverbond i Groep Algemene Uitgevers przeciwko Tom Kabinet Internet BV i in., C-263/18, ECLI:EU:C:2019:1111, pkt 53-57.

[7] Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską z dnia 13 grudnia 2007 r. (Dz.U. 2009 Nr 203, poz. 1569).

Załączniki

KOLCZYNSKI JP_ komunikowanie

0 Shares:
Dodaj komentarz
Przeczytaj także
Czytaj więcej

Nowa publikacja w Zeszytach Naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego nr 3/2018 o tantiemach audiowizualnych / A new article in the third issue 2018 of the Jagiellonian University Journal of IP quarterly on audiovisual royalties

W trzecim numerze kwartalnika Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace z Prawa Własności Intelektualnej za 2018 r. opublikowano na stronach 86-110 mój artykuł pod tytułem: Tantiemy audiowizualne w zarysie: charakter prawny, podstawy reprezentacji organizacji właściwej oraz problem tak zwanych starych tabel wynagrodzeń autorskich. Poniżej kilka tez w języku polskim i angielskim z tego artykułu. __________________________________________________________________________ The third issue of the Jagiellonian University Journal of IP Law quarterly for 2018 has just published (pages 86-110) my article on audiovisual royalties in outline: legal nature, representation basis of the proper organization and the problem of so-called old remuneration tables. Below are some few theses in Polish and English from this article.
Czytaj więcej

Niezrzekalne wynagrodzenie (tantiemy audiowizualne) za publiczne komunikowanie utworu audiowizualnego – prezentacja w Uniwersytecie Warszawskim

W dniu 11 kwietnia 2018 r., w Uniwersytecie Warszawskim, w ramach seminarium doktoranckiego pod kierunkiem prof. dr hab. Moniki Czajkowskiej-Dąbrowskiej, wygłosiłem referat na temat wynagrodzeń niezrzekalnych (tantiem audiowizualnych - TA) za publiczne komunikowanie utworu audiowizualnego.
Czytaj więcej

Unijna reforma ochrony danych osobowych i prywatności: krótkie wprowadzenie

W dniu 5 maja 2016 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowane zostało Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (dalej: „Rozporządzenie”). Przepisy Rozporządzenia weszły w życie 20 dnia po publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, a będą stosowane od dnia 25 maja 2018 r.
Czytaj więcej

Media Report – recent PrawoAutorskie.pl practical comments on the case C-160/15 GS Media BV

The Gazeta Prawna daily paper published commentaries of practicing lawyers on the high-profile decision of the Court of Justice of the European Union of 8 September 2016 in case C-160/15 GS Media BV. The PrawoAutorskie.pl lawyers were also requested to provide their answers; Janusz Piotr Kolczyński, attorney-at-law, presented his standpoint.
Czytaj więcej

Sprawozdanie z Konferencji Naukowej: Jednolity wymiar prawa własności intelektualnej w Europie XXI wieku – z perspektywy praktyka

W dniu 18 maja 2016 r. w Warszawie odbyła się konferencja naukowa „Jednolity wymiar prawa własności intelektualnej w Europie XXI wieku – z perspektywy praktyka”. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęła Naczelna Rada Adwokacka oraz Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. W roli moderatów i prelegentów wystąpili specjaliści z dziedziny prawa własności intelektualnej.
Czytaj więcej

Tworzenie i utrzymywanie stron www, zdalna konserwacja oprogramowania i sprzętu, dostarczanie obrazów, tekstu i informacji oraz udostępnianie baz danych – umowy licencyjne na celowniku fiskusa – wyrok TSUE z 15.12.2015 r. (C-419/14 WebMindLicense Kft)

Osią sporu było rozumienie miejsca świadczenia usług drogą elektroniczną dla potrzeb podatku VAT. Zgodnie z postanowieniami prawa unijnego, zasadą jest, że miejscem świadczenia usługi drogą elektroniczną na rzecz przedsiębiorcy, jest miejsce, gdzie usługobiorca posiada siedzibę swoje działalności gospodarczej. Chodziło w tym przypadku o takie usługi jak tworzenie i utrzymywanie witryn internetowych, zdalna konserwacja oprogramowania i sprzętu, dostarczanie obrazów, tekstu i informacji oraz udostępnianie baz danych.
Czytaj więcej

Public lending right, utwory osierocone, niedostępne w handlu i inne podstawowe pytania do nowelizacji prawa autorskiego wchodzącej w życie 20.11.2015

W dniu 20 listopada 2015 weszła w życie tzw. duża nowelizacja prawa autorskiego. Chodzi o ustawę z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach hazardowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1639). Nowelizacja ta wywoływała poruszenie jeszcze przed jej uchwaleniem. Czy zasługuje ona na miano „dużej” pozostawiamy do oceny czytelników. Jest selektywna. Dla niektórych uczestników rynku praw autorskich będzie „bardzo duża”, dla innych pozostanie „bardzo mała”. Niezależnie od ocen, redaktorzy PrawoAutorskie.pl i radcowie prawni Janusz Piotr Kolczyński i Przemysław Dominik Antas odpowiadają na kilka podstawowych pytań zadanych im przez Dominikę Sułecką.
Czytaj więcej

Ważne także dla sporów o własność intelektualną 2015 „Aktualne zagadnienia postępowań dowodowych przed sądami polskimi” – relacja z konferencji

W dniu 16 października 2015 r. na Uniwersytecie SWPS w Warszawie odbyła się konferencja naukowa dotycząca aktualnych zagadnień postępowań dowodowych przed polskimi sądami. W konferencji wzięli udział znamienici teoretycy i praktycy prawa procesowego. W trakcie konferencji omówione zostały praktyczne problemy dotyczące sporów karnych, cywilnych i administracyjnych. Zagadnienia, które zostały poruszone w wielu aspektach dotyczą również sporów związanych z ochroną własności intelektualnej, dlatego pozwalamy sobie na relację z tej konferencji na PrawoAutorskie.pl